Vítor Baía

[ERHUN]

Vítor Manuel Martins Baía (d. 15 Ekim 1969, São Pedro da Afurada), Portekizli eski millî kaleci. Kariyerinin büyük bölümünü geçirdiği Porto takımıyla toplamda 26 kupa kazanmıştır.

Porto
Portekiz'de São Pedro da Afurada, Vila Nova de Gaia, Grande Porto,'da doğan Baía 13 yaşında Porto altyapısına katıldı. 1989 yılı başlarında, Portekiz adına FIFA Dünya Gençler Şampiyonası'nda yer aldı ve kulübü Porto'da emektar Leh kaleci Józef Młynarczyk'ı ikinci kaleciliğe düşürerek kaleyi devraldı. O sezon şampiyonluk yarışının iddialı ekiplerinden olan Porto, Portekiz Süper Ligi'ni 2. sırada bitirdi.
Baía, ilk profesyonel maçına Vítoria de Guimarães karşısında çıktı ve birinci kaleciliği sonraki 7 yılda da kimseye kaptırmadı. Bu süre içinde takımla 5 lig ve 2 Portekiz Kupası kazanan kaleci, toplamda 116 gol yiyerek kalesinde sezon başına ortalama 16.5 gol gördü. 1994-95 sezonu sonrası ESM Yılın Takımı'na seçilen ve 1995 yılında IFFHS Yılın En İyi Kalecisi listesinde 6. sırada, sonraki yıl ise aynı listede 5. sırada bulunan Baía, 1994-1996 yılları arasında dünya çapında en iyi kaleciler arasına girmeyi başardı. 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası kadrosuna dahil edilen kaleci, turnuvanın ardından o zamana kadar bir kaleciye verilen en yüksek bedel karşılığında İspanya takımı Barcelona'ya transfer oldu.

Barcelona
1996-97 sezonunda Barcelona'nın, Real Madrid'in ardından ikinci sırada bitirdiği La Liga'da sadece 1 maç kaçıran Baía, burada kariyerine bir de Kupa Galipleri Kupası eklemiş oldu.
1997-98 sezonunda teknik direktör Bobby Robson yerine gelen Louis van Gaal'ın vatandaşı Ruud Hesp'i birinci kaleci olarak kullanmasıyla arka planda kalan Baía, sezon ortasında eski kulübü Porto'ya kiralandı.

Porto
Ocak 1999'da Baía, Porto'ya döndüğünde 1 numaralı forma boşta değildi. Bu nedenle 99 numarayı seçti. Yeni numaralı formaların satışında büyük bir artış yaşanırken, karşılaşmalardaki seyirci artışı da ünlü kalecinin dönüşüne bağlandı. Kariyerinin başarılı günlerine geri dönen kaleci 1999-00 sezonunda dizinden bir sakatlık yaşadı ve ameliyat olmak zorunda kaldı.
2000 yazında kiralık dönemi biten ve Barcelona'ya geri dönen Baía, kulüp tarafından serbest bırakıldı ve hemen ardından tekrar Porto ile anlaştı. Sakatlıktan dolayı bir sezon sahalardan uzak kaldıktan sonra, ilk maçına 2001-02 sezonunda, 26 Kasım 2001 tarihinde Vila Real takımıyla oynanan rezerve ligi karşılaşmasında çıktı. 16 gün sonra, 12 Aralık'ta, A takımın CD Santa Clara ile oynadığı kupa maçında forma giydi. Tamamen iyileştikten sonra, 2002 Dünya Kupası kadrosuna dahil edildi.
2002-03 sezonunda eski formunu yakalayan kaleci, kulübünün lig, kupa ve UEFA Kupası'nı kazanmasına katkıda bulundu. UEFA Kupası'nda oynanan 13 maçında 11'inde forma giydi ve yarı finalde Lazio karşısında bir penaltı kurtardı. Final maçında ise Celtic karşısında kalesinde 2 gol görmesine rağmen uzatmalardan golü bulan Porto, 3-2'lik sonuçla kupayı kazandı.
2003-04 sezonunda kariyerinin en parlak sezonunu yaşadı ve yedinci lig şampiyonluğuyla birlikte ilk Şampiyonlar Ligi kupasını da kaldırdı. Şampiyonlar Ligi'nde oynanan tüm maçlarda forma giydi. Sezon sonunda, "UEFA Kulüp Yılın En İyi Kalecisi" seçilerek bu unvanı alan ilk Portekizli oldu. Bu sezonun ardından, 2004 Avrupa Futbol Şampiyonası kadrosuna alınmaması ve yerine Sporting Lizbon kalecisi Ricardo Pereira'nın seçilmesi ise beraberinde tartışmaları getirdi. 2007 yılındaki FIFA.com röportajında Baía bu durumla ilgili "... 2003-04 sezonunda Avrupa'daki en iyi kaleci seçildim ve EURO 2004 kadrosu açıklanmadan birkaç gün Portekiz Ligi ve UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazanmıştım. Buna rağmen kadroya alınmamış olmam biraz garip." açıklamasını yapmıştır. Sezon sonunda açıklanan, IFFHS 2004 Yılında Dünyanın En İyi Kalecisi listesinde Ricardo 19. sırada bulunurken, Baía 8. sırada yer aldı.
2005-06 sezonunda Hollandalı teknik direktör Co Adriaanse tarafından birinci kaleci olarak kullanılan Baía, sezon ortasında yerini Brezilyalı kaleci Helton'a kaptırdı. 2006-07 sezonunda Porto'nun şampiyon kadrosunda yer almasına rağmen, sadece bir lig maçına çıktı. Sezonun son maçında Desportivo das Aves karşısında kaleye geçerek 700. resmî maçına çıkmış oldu. 38 yaşına yaklaştığı günlerde, 14 Haziran 2007'de, futbolu bıraktı ve kulübün halkla ilişkiler müdürü olarak görev yapmaya başladı. Daha sonra Temmuz 2010'da bu görevinden ayrıldı.
Baía, İtalyan kaleci Stefano Tacconi ile birlite üç Avrupa kupasını da kazanan iki kaleciden biridir.

MİLLİ TAKIM
Baía, millî formayla ilk maçına 20 yaşındayken, 19 Aralık 1990 tarihinde ABD ile oynanan ve Portekiz'in 1-0 kazandığı bir özel maçta çıktı. 2002 yılına kadar 80 kez millî formayı giydi. 1996 Avrupa Futbol Şampiyonası, 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası (Portekiz'in tur atlamayı garantiledikten sonra oynadığı bir maç hariç) ve 2002 FIFA Dünya Kupası'nda ülkesinin oynadığı bütün maçlarda forma giydi. 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda çeyrek final karşılaşmasında Türkiye ile oynanan maçta Arif Erdem'in penaltısını kurtardı ve takım maçı 2-0 kazanarak yarı finale yükseldi.
2002 Dünya Kupası'ndaki başarısızlığın ardından istifa etmeye yanaşmadığı için kovulan teknik direktör António Oliveira'nın yerine Luiz Felipe Scolari getirildi. 10 yıldır Portekiz kalesini koruyan Baía, bunun ardından millî takıma bir daha çağrılmadı.

BAŞARILARI
Porto
*UEFA Şampiyonlar Ligi: 2003-2004
*UEFA Kupası: 2002-2003
*Kıtalararası Kupa: 2004
*Portekiz Süper Ligi: 1989-1990, 1991-1992, 1992-1993, 1994-1995, 1995-1996, 1998-1999, 2002-2003, 2003-2004, 2005-2006, 2006-2007
*Portekiz Kupası: 1990-1991, 1993-1994, 1999-2000, 2002-2003, 2005-2006
*Portekiz Süper Kupası: 1990, 1991, 1993, 1994, 1996, 2003, 2004, 2006
Barcelona
*UEFA Kupa Galipleri Kupası: 1996-1997
*La Liga: 1997-1998
*İspanya Kral Kupası: 1996-1997, 1997-1998
*İspanya Süper Kupası: 1996

Bireysel
*Portekiz'de Yılın Futbolcusu: 1988-1989, 1990-1991
*Portekiz Altın Top: 1991-1992
*ESM Yılın Takımı: 1994-1995
*UEFA Kulüp Futbolcu En İyi Kaleci Ödülü: 2003-2004



Vitor Baia - Homenagem (Tribute)